Μέρες τώρα αναρωτιέμαι το εξής: Πώς εξηγείται η αλυσίδα γυναικοκτονιών που ξεκίνησε από τον Μάιο και μετά. Γιατί τόσες γυναίκες θύματα η μία μετά την άλλη;
Nαι, η πατριαρχία καλά κρατεί, ναι ψυχοπαθητικές προσωπικότητες κακοποιούν καθημερινά γυναίκες, λεκτικά και σωματικά. Όμως! Γιατί τώρα η μία γυναικοκτονία διαδέχεται την άλλη;
Έκανα κάποιες σκέψεις σχετικά με το φαινόμενο του μιμητισμού, αλλά δεν τολμούσα να γράψω. Δεν είχα επαρκείς γνώσεις. Η τελευταία γυναικοκτονία στην Λάρισα δεν μου άφησε άλλο περιθώριο. Έψαξα στο διαδίκτυο για παρόμοια περιστατικά διεθνώς. Και, δυστυχώς, δικαιώθηκα.
Υπάρχει ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες ονομάζουν “copycat crime”. Σε ελεύθερη μετάφραση «έγκλημα αντίγραφο». Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το «έγκλημα αντίγραφο» δεν αποτελεί σημείο των καιρών μας. Τέτοια εγκλήματα εντοπίστηκαν ήδη από τον 19ο αιώνα (όταν τα νέα δεν διαδίδονταν με την ταχύτητα του φωτός, όπως σήμερα). Ένα τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης , του οποίου τα εγκλήματα μιμήθηκαν πολλοί.
Ήταν ήδη από τις αρχές του 1920 που άρχισε να εξετάζεται ο ρόλος των media της εποχής σε τέτοια φαινόμενα. To 2004 o Loren L. Coleman στο βιβλίο του όπου εξετάζει την επιρροή των MME στο φαινόμενο του μιμητισμού, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, όντως, πολλές φορές τα ΜΜΕ ενθαρρύνουν άλλους με το ίδιο ψυχοπαθητικό υπόβαθρο να προβούν σε ίδιες εγκληματικές πράξεις. Σκληρός στην κριτική του προς τα ΜΜΕ υποστηρίζει χαρακτηριστικά: «Η στάση των media, “αν αιμορραγεί, καθοδηγεί”, οδηγεί σε εγκλήματα αντίγραφα». Με πιο απλά λόγια τα media προσφέρουν το έδαφος για να ευδοκιμήσει το φαινόμενο του μιμητισμού.
Mένουμε, λοιπόν, με την ερώτηση. Υπάρχει, όντως, σύνδεση ανάμεσα στα εγκλήματα που διαπράττονται και στην κάλυψή τους από τα ΜΜΕ; Η απάντηση είναι ίσως.
Οι περισσότερες έρευνες διεθνώς δείχνουν ότι η εκτενής κάλυψη από τα ΜΜΕ ενός ειδεχθούς εγκλήματος, οδηγεί σε ένα νέο μέσα σε 2 εβδομάδες. Αυτό συμβαίνει περισσότερο όταν εκτίθεται επί μέρες το όνομα και το πρόσωπο του δράστη, καθώς και λεπτομέρειες από την ζωή του. Κάποιος έως τότε άγνωστος μεταξύ αγνώστων, αποκτάει ξαφνικά δημοσιότητα. Κακή αλλά δημοσιότητα! Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ειδικοί ΚΑΙ οι sociopaths (ψυχοπαθητικές προσωπικότητες) παρακολουθούν τηλεόραση και ενημερώνονται από εφημερίδες και ιντερνέτ. Κι εκεί ακριβώς έγκειται το ρίσκο. Υπάρχει η ισχυρή πιθανότητα η δημοσιότητα αυτή να λειτουργήσει ως trigger για την επιτέλεση παρόμοιων πράξεων. Να πυροδοτήσει, με άλλα λόγια, μιμητικές ακραίες ψυχοπαθητικές πράξεις.
Η σύσταση, λοιπόν, των ειδικών είναι να δύνεται η δέουσα προσοχή στα στοιχεία που αποκαλύπτονται για τον δράστη και τον τρόπο δολοφονίας. Προφανώς, ειδεχθή εγκλήματα (στην περίπτωσή μας γυναικοκτονίες) πρέπει να βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Το κοινό πρέπει να αφυπνιστεί, να αναθεωρήσει στάσεις και συμπεριφορές, υποψήφια θύματα πρέπει να λύσουν την σιωπή τους. Όμως, οι αποκαλύψεις αυτές θα πρέπει να γίνονται με προσοχή και φειδώ για να μην έχουμε, τελικά, παρόμοια εγκλήματα.
Δέσποινα Γεωργοσοπούλου
