Brooklynettes
Η Λωξάνδρα Λούκας, η Λω για την καλλιτεχνική ομάδα «εν δυνάμει» της οποίας είναι μέλος, γίνεται η πρώτη γυναίκα ηθοποιός με σύνδρομο Down που υπογράφει σύμβαση με το Εθνικό Θέατρο. Θα συμμετάσχει σε παράσταση σε σκηνοθεσία της Ελένη Ευθυμίου.
Επιτέλους, ένα αισιόδοξο μήνυμα για το θεατρικό γίγνεσθαι στην χώρα μας. Η τέχνη οφείλει να πρωτοστατεί στις «ίσες ευκαιρίες» για όλους, ανεξαρτήτως γενετικών χαρακτηριστικών, είτε αυτά είναι ύψος, βάρος, φύλο, είτε σύνδρομο Down ή οποιαδήποτε άλλη μορφή αναπηρίας.
Η είδηση αυτή έρχεται σε μία δύσκολη περίοδο για το θέατρο, όπου έχουν βγει στο φως εγκληματικές πράξεις από θεατρανθρώπους, με μεγάλη εξουσία. Ας μην ξεχνάμε ότι λίγους μήνες πριν, η «Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών» είχε καταθέσει επίσημη καταγγελία στο ΣΕΗ κατά του πρώην Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Στάθη Λιβαθινού. Στην καταγγελία της κατηγόρησε τον κ. Λιβαθινό για μισοαναπηρισμό, λεκτική και ψυχολογική βία.
Ασχέτως, αν οι παραπάνω κατηγορίες ευσταθούν ή όχι, η πραγματικότητα είναι η εξής. Και την γνωρίζω από πρώτο χέρι ως ηθοποιός. Στο ελληνικό θέατρο υπάρχουν διακρίσεις κι αυτές τις βιώνει ένας ηθοποιός ήδη πριν πατήσει το πόδι του στην Δραματική Σχολή. Από την στιγμή που αποφασίζει να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις. Καταρχάς, υπάρχει ηλικιακό όριο για να μπορέσει κάποιος να είναι υποψήφιος. Αυτό ισχύει για την σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου το όριο ηλικίας για να καταθέσεις αίτηση είναι τα 25 έτη. Ωστόσο, και οι υπόλοιπες σχολές το τηρούν άτυπα, χωρίς νομικά να είναι καλυμμένες. Οποιοσδήποτε υποψήφιος μεγαλύτερης ηλικίας αντιμετωπίζει πρόβλημα να γίνει δεκτός. Σε ορισμένες, όπως το Θέατρο Τέχνης, ήδη από την γραμματεία σου λένε «Μην πληρώσεις τα εξέταστρα, μην προσπαθήσεις καν, θα πετάξεις τα λεφτά σου».
Άλλη μεγάλη αλήθεια. Προϋπόθεση για να δώσεις εξετάσεις είναι να είσαι αρτιμελής. Όπερ σημαίνει ότι κανένας σε αμαξίδιο ή με κάποιο έντονο κινητικό πρόβλημα ή οποιαδήποτε άλλη αναπηρία (ο όρος αρτιμελής είναι ανοικτός για ερμηνεία, κατά βούληση, άλλωστε) δεν μπορεί να δεχτεί θεατρική παιδεία σε επαγγελματικό επίπεδο.
Άπαξ και μπεις στην σχολή οι διακρίσεις (δεν θέλω να γράψω ρατσισμός) λαμβάνουν άλλη μορφή. Αδυνάτισε, γυμνάσου, αν δεν τραγουδάς καλά χάνεις ρόλους (δικό μου απωθημένο), αν δεν τηρείς τα αντικειμενικά κριτήρια ομορφιάς παίρνεις συγκεκριμένους ρόλους, αν είσαι όμορφος/η πάλι συγκεκριμένους.
Η αιτιολόγηση πίσω απ΄όλα τα προηγούμενα; Τα θεατρικά κείμενα, τα σπουδαία θεατρικά έργα, έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις. Μετάφραση: Δεν μπορεί η Δεσποινίς Ζυλί του Στρίντμπεργκ να είναι παχύσαρκη ή αλλήθωρη, πρέπει να είναι όμορφη με καλλίγραμμο σώμα. Η Λώρα από τον Γυάλινο Κόσμο είναι ένα εύθραυστο ψυχικά κορίτσι. Έχετε δει ποτέ να την παίζει μία ψηλή γεροδεμένη κοπέλα; Eγώ όχι. Συνδέεται η ψυχική ευθραυστότητα με την σωματική.
Δεν αμφιβάλλω ότι στο όραμα κάποιων σκηνοθετών τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ωστόσο, αυτό που θέλω να επισημάνω είναι πρώτον, ότι αυτό είναι η εξαίρεση-οι περισσότεροι σκηνοθέτες στις ακροάσεις τους έχουν απαιτήσεις που ξεπερνάνε το να κατέχει ένας ηθοποιός την υποκριτική τεχνική. Η οποία, πιστέψτε με, αποκτιέται με απίστευτο κόπο. Θέλουν επαγγελματίες τραγουδιστές που να έχουν γνώσεις μουσικών οργάνων, να μπορούν να κάνουν ακροβατικά, να, να, να…ουκ έστιν αριθμός απαιτήσεων. Το γεγονός αυτό δρα αποτρεπτικά ακόμα και για να δηλώσει συμμετοχή σε μία ακρόαση ένας ηθοποιός.
Πού θέλω να καταλήξω; Πραγματικά είναι υπέροχο ότι η κ. Λούκας έγινε δεκτή ως ηθοποιός στο Εθνικό Θέατρο. Ακόμα πιο υπέροχο θα ήταν να μπορούσε, αν και εφόσον το επιθυμούσε, να έχει το δικαίωμα να δώσει εξετάσεις για να γίνει δεκτή στην σχολή του Εθνικού Θεάτρου ή οποιαδήποτε άλλη Δραματική Σχολή. Διότι δεν το έχει. Όπως πολλοί άλλοι άνθρωποι, με αναπηρία ή χωρίς. Κι όλοι οι άνθρωποι του χώρου (σκηνοθέτες και ηθοποιοί) γνωρίζουν πόσο απαραίτητο είναι ένας ηθοποιός να έχει σπουδάσει την υποκριτική τέχνη. Να κατέχει την υποκριτική τεχνική. Την οποία διδάσκεσαι και εφαρμόζεις στην πράξη. Δεν την μαθαίνεις διαβάζοντας κάποιο βιβλίο.
Οπότε ναι, είναι χαρμόσυνο νέο, γιατί με την πρόσληψη της δημιουργείται πρώτη φορά ένα προηγούμενο. Κι αυτό είναι δική της κατάκτηση και νίκη!
Από την άλλη πλευρά, ευελπιστώ σε ένα θέατρο χωρίς διακρίσεις, όπου όσοι το επιθυμούν θα έχουν ίσες ευκαιρίες για να σπουδάσουν την Υποκριτική Τέχνη. Το δικαίωμα στην γνώση το έχουν όλοι. Όπως μπορείς να δώσεις κατατακτήριες ή πανελλαδικές εξετάσεις σε οποιαδήποτε σχολή όποτε το θελήσεις κι όποιος κι αν είσαι, έτσι πρέπει να συμβαίνει και με το Θέατρο. Δεν ανήκει η γνώση της Υποκριτικής Τέχνης σε μία ελίτ, όπως αυτή την καθορίζουν οι σχολές. Ας είναι η επιτυχία της Λωξάνδρας το πρώτο βήμα για μεγάλες αλλαγές.
Δέσποινα Γεωργοσοπούλου
