«Κοίτα ένα μωρό» « Ψιτ κούκλα» « Τυχερός αυτός που σε έχει» « Ανέβα να σε πάω μια βόλτα». Φράσεις που κάποτε, στο μακρινό παρελθόν, θεωρήθηκαν απόπειρες φλερτ του ανδρικού φύλου προς το γυναικείο. Βέβαια αν υπάρχει κάτι που παραμένει σταθερό ανά τις δεκαετίες είναι ότι πρόκειται για κίνηση που τονώνει τον ανδρισμό του θύτη που προβαίνει στη συγκεκριμένη χειρονομία. Το catcalling ανήκει ξεκάθαρα στο σκοτεινό βασίλειο της τοξικής αρρενωπότητας την οποία αν ήταν να παρομοιάσω με κάτι αυτό θα ήταν η Λερναία Ύδρα. Κόβεις μεν το ένα κεφάλι – πετυχαίνεις μια κάποια νίκη ενάντια στο πατριαρχικό σύστημα- όμως αρκετά σύντομα φυτρώνει ένα άλλο στη θέση του.
Catcalling, στα ελληνικά αποδίδεται ως η σεξουαλική παρενόχληση που συνήθως λαμβάνει χώρα στο δρόμο. Ένα σύνολο συμπεριφορών και χειρονομιών το οποίο άλλοτε θα περιλαμβάνει λεκτικά σχόλια άλλοτε σφυρίγματα. Η άγνοια του φόβου που γεννάται στη γυναίκα η οποία αντιμετωπίζεται σαν ένα θήραμα που υποτίθεται πρέπει να γοητευτεί από το «χαριτωμένο καμάκι» είναι εγκληματική.
Δεν είναι κοπλιμέντο, είναι σεξουαλική παρενόχληση. Ας ειπωθούν τα πράγματα όπως είναι, με το όνομα τους. Αν σε κάτι είμαι ευγνώμων στην άνοδο των social media είναι η αύξηση των δημοσιεύσεων γύρω από περιστατικά catcalling αλλά και τις ρίζες του ίδιου του φαινομένου παρέχοντας έτσι το ψυχολογικό προφίλ των θυτών. Αξιοθαύμαστο και γενναίο ένα συγκεκριμένο εγχείρημα που γεννήθηκε στους κόλπους του Instagram.
Το 2017 η πρωτοβουλία της 20χρονης Noa Jansma που σπούδαζε στο Amsterdam άλλαξε ισορροπίες. Ένα project με τον τίτλο #DearCatcallers φιλοξενήθηκε από έναν ινσταγκραμικό λογαριασμό που άνοιξε η ίδια η Noa με έναν πολύ ξεκάθαρο σκοπό. Άλλωστε η πρώτη ανάρτηση που μοιράστηκε παρουσιάζοντας το εγχείρημα της ήταν ένα πολύ σύντομα σημείωμα περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων : « το #DearCatcallers, δεν είναι κοπλιμέντο». Μέλημα της νεαρής κοπέλας ήταν να διαπομπεύσει όσους catcallers τη παρενοχλούσαν στους δρόμους του Amsterdam.
Πώς το πετύχαινε αυτό; Εν αγνοία τους φυσικά, επιβεβαιώνοντας τη γνωστή ρήση για το κάρμα. Σε διάστημα τριάντα ημερών θα ανέβαζε selfie με τους άνδρες που θα την προσέγγιζαν με χυδαίες φρασεολογίες στο δρόμο. Η κάθε φωτογραφία συνοδευόταν από μια λεζάντα περιγράφοντας στους ακόλουθους της το γεγονός. « Ξέρω πολύ καλά τι θα έκανα μαζί σου μωρό μου» « Πού πας σέξι κορίτσι».
Αυτές και άλλες τέτοιες παραπλήσιες ήταν οι συνοδευτικές περιγραφές των selfies.
Η κίνηση της Noa να ευαισθητοποιήσει γύρω από το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης στο δρόμο αλλά και να κοινοποιήσει δημόσια την αντικειμενοποίηση που ζει το γυναικείο φύλο λόγω αυτής έφερε ως αποτέλεσμα την επίρριψη ποινών. Από τον Ιανουάριο του 2018 οι catcallers του Amsterdam γίνονται παραβάτες του νόμου και τιμωρούνται με πρόστιμο ύψους 190 ευρώ.
Όσο βρισκόμουν στη περιοχή μου τους μήνες της καραντίνας υπήρξα και εγώ θύμα catcalling. Τα περιστατικά είχαν όλα ως θύτη τον ίδιο άνδρα και το γεγονός ότι απείχαν εβδομάδες μεταξύ τους στην αρχή δε σήμανε συναγερμό για εμένα. Υπομονή έλεγα στον εαυτό μου, φεύγεις μόλις λήξει ο εγκλεισμός. Είχα παράλληλα και μια αρκετά στενόμυαλη αντίληψη του πότε μια γυναίκα πηγαίνει στην αστυνομία να καταγγείλει. Έμφυλη βία, σεξουαλική κακοποίηση, παρενόχληση στον εργασιακό χώρο ότι δηλαδή συμπεριλαμβάνει άμεση επαφή με το θύτη.
Στο τρίτο περιστατικό – από τον ίδιο άντρα- όταν είχα πλαντάξει στο κλάμα περπατώντας στο δρόμο από τον φούρνο στο σπίτι, αποφασίζω να επισκεφτώ το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα την επόμενη κιόλας μέρα. Παρόλη την προθυμία να με βοηθήσουν πέσαμε σε αδιέξοδο. Το catcalling έχει αυτό που λέμε “ loophole”, παραθυράκι. Όταν το περιστατικό γίνεται από απόσταση, δεν έχει μάρτυρες και γενικά δεν αφήνει κανενός είδους αποδεικτικό στοιχείο δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν.
Εάν βέβαια βρισκόμασταν στη Γαλλία ίσως είχα περισσότερες ελπίδες για δικαίωση αλλά το κυριότερο θα αισθανόμουν πιο προστατευμένη. Τρία χρόνια πριν ένα περιστατικό catcalling στη Γαλλία έληξε δυστυχώς με επίθεση προς το θύμα αφού απάντησε στον catcaller της. Το συμβάν γνωστοποιήθηκε αμέσως και έγινε viral προκαλώντας τον αποτροπιασμό της γαλλικής κοινωνίας.Την ίδια χρονιά έγιναν αλλαγές στο νομοθετικό κώδικα της χώρας αφού ψηφίστηκε νόμος ενάντια στη λεκτική σεξουαλική παρενόχληση. Ναι μεν η Γαλλία δεν αποτέλεσε τον πρωτοπόρο, διαφοροποιήθηκε όμως από τις άλλες χώρες που ενσωμάτωσαν το νόμο αφού επιτρέπει στον αστυνομικό που θα μαρτυρήσει το συμβάν να επιληφθεί άμεσα της κατάστασης. Ενημέρωση του παραβάτη αλλά και πρόστιμο επιτόπου χωρίς να χρειαστεί η γυναίκα να αναμένει ώρες άσκοπα.
Πότε θα ανατείλει ο ήλιος άραγε και για μας εδώ; Θα υπάρξει στιγμή που δε θα περπατάω με τα κλειδιά στη γροθιά; Θα νιώσω ποτέ γενναία να απαντήσω σε όλα τα χυδαία σχόλια που λαμβάνω από αυτούς τους άγνωστους άνδρες; Πότε θα πάψω να φοβάμαι;
Κρατάμε καθημερινά απαντήσεις για πολλά. Μακάρι να είχαμε και τη γνώση αυτής της απάντησης. Καθώς όμως αυτό μοιάζει να είναι ένα μέλλον μακρινό – αρνούμαι να κάνω χρήση της λέξης ουτοπικό- υποστηρίζουμε η μια την άλλη και υψώνουμε ανάστημα στη δικτατορία του catcalling με όποιον τρόπο ευκαιρούμε.
